การห้ามผู้ได้รับมอบภารกิจทางการเมืองปฏิบัติภารกิจนั้นและปฏิบัติหน้าที่การงานอื่นในขณะเดียวกัน(Incompatibilité)

ในประเทศภาคพื้นทวีปยุโรปซึ่งมีการแบ่งแยกกฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชน โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศฝรั่งเศส มีความคิดเห็นโดยทั่วไปว่า ผู้ที่ได้รับมอบภารกิจทางการเมือง (MANDAT POLITIQUE) จะปฏิบัติภารกิจดังกล่าวและปฏิบัติหน้าที่การงานใดๆ ที่อาจทำความเสียหายแก่ภารกิจทางการเมืองที่ได้รับมอบหมายในขณะเดียวกันไม่ได้ ดังนั้น กฎหมายจึงห้ามผู้ไดรับมอบภารกิจเช่นว่านั้นปฏิบัติหน้าที่การงานบางอย่างที่ระบุไว้ การห้ามเช่นนี้เรียกตามศัพท์กฎหมายมหาชนฝรั่งเศสว่า “แองกอมปาติบิลิเต้” (Incompatibilité) หมายถึง การห้ามผู้ได้รับมอบภารกิจทางการเมืองปฏิบัติภารกิจนั้นและปฏิบัติหน้าที่การงานอื่นในขณะเดียวกัน

ตัวอย่างในเรื่องนี้ก็คือ รัฐธรรมนูญสาธารณรัฐฝรั่งเศส ค.ศ. 1958 มาตรา 23 วรรคหนึ่ง ห้ามรัฐมนตรีปฏิบัติภารกิจของสมาชิกรัฐสภา หน้าที่การงานทั้งหลายในการเป็นผู้แทนทางวิชาชีพระดับชาติ หน้าที่การงานทั้งหลายของข้ารัฐการประจำหรือกิจกรรมทางวิชาชีพทั้งหลาย

ในส่วนที่เกี่ยวกับผู้ได้รับมอบภารกิจทางการเมืองท้องถิ่นนั้น ประมวลกฎหมายการเลือกตั้งของฝรั่งเศส (Le code electoral) ห้ามสมาชิกสภาเทศบาลคนหนึ่งเป็นสมาชิกสภาเทศบาลหลายแห่งในขณะเดียวกัน และห้ามสมาชิกสภาเทศบาลดำรงตำแหน่งผู้ว่ารัฐการจังหวัด (préfet ) ผู้ช่วยผู้ว่ารัฐการจังหวัด (Sous- préfet) เลขาธิการสำนักงานผู้ว่ารัฐการจังหวัด และเป็นข้าราชการตำรวจประจำการ

การห้ามผู้ได้รับมอบหมายภารกิจทางการเมืองปฏิบัติหน้าที่การงานบางอย่าง(Incompatibilité) มีผลในทางกฎหมายแตกต่างจากการขาดคุณสมบัติของผู้สมัครรับเลือกตั้ง  (Inéligibilité) กล่าวคือ การขาดคุณสมบัติของผู้สมัครรับเลือกตั้งเป็นเหตุให้การเลือกตั้งเป็นโมฆะแต่การห้ามผู้ไดรับมอบภารกิจทางการเมืองปฏิบัติหน้าที่การงานบางอย่างที่กฎหมายระบุไว้ ไม่เป็นเหตุให้การเลือกตั้งเป็นโมฆะ แต่มีผลในทางกฎหมายว่าผู้ได้รับเลือกตั้งต้องเลือกเอาอย่างใดอย่างหนึ่งระหว่างภารกิจทางการเมืองที่ได้รับมอบหมายและหน้าที่การงานที่ต้องห้าม กล่าวคือ ถ้าต้องการปฏิบัติภารกิจทางการเมืองที่ได้รับมอบหมาย ก็ต้องไม่ปฏิบัติหน้าที่การงานที่ต้องห้ามตามกฎหมาย และในกรณีที่ปฏิบัติหน้าที่การงานที่ต้องห้ามอยู่แล้วก่อนได้รับเลือกตั้ง ก็ต้องยุติการปฏิบัติหน้าที่นั้นเมื่อได้รับการเลือกตั้งแล้ว แต่ถ้าต้องการปฏิบัติหน้าที่การงานที่ต้องห้าม ก็ต้องไม่ปฏิบัติภารกิจทางการเมืองที่ได้รับมอบหมาย

ทฤษฎีกฎหมายมหาชนไม่ถือว่าการห้ามผู้ได้รับมอบหมายภารกิจทางการเมืองปฏิบัติหน้าที่การงานที่ต้องห้าม(Incompatibilité)เป็นการจำกัดหรือลิดรอนสิทธิเสรีภาพของบุคคล เพราะผู้ได้รับมอบหมายภารกิจทางการเมืองมีสิทธิตัดสินใจโดยเสรีโดยเลือกเอาอย่างใดอย่างหนึ่งระหว่างการปฏิบัติภารกิจทางการเมืองที่ได้รับมอบหมายและการปฏิบัติหน้าที่การงานที่ต้องห้ามนั้น

อ่านคำวินิจฉัยส่วนตนฉบับเต็ม 44/2542